มหาสงกรานต์....... ปีใหม่ไทย 13 – 15 เมษายน
มีที่มาย้อนหลังไปถึง “ อารยธรรมอารยัน” กว่า 3,700 ปี ที่แล้ว
|
|
เกือบ 4,000 ปีที่แล้ว ชนเผ่าอารยัน (Aryan) ถือกำเนิดในดินแดนเทือกเขาฮินดูกูช ปัจจุบันเป็นประเทศอัฟกานีสถาน อารยันเป็นนักรบที่เก่งกาจ มีความรอบรู้ด้านการเลี้ยงสัตว์ และสรรพวิชาต่างๆ ราว 3,700 ปี ที่แล้ว พวกเขาอพยพ (รุกราน) เข้าสู่ดินแดนที่เรียกว่าลุ่มน้ำสินธุ ปัจจุบันเป็นประเทศปากีสถาน และตอนเหนือของอินเดีย อีกพวกหนึ่งไปทางยุโรปและกลายเป็นบรรพบุรุษของชาวกรีกและโรมัน อิทธิพลของชาวอารยันทำให้เกิดศาสนาฮินดูในเวลาต่อมา ซึ่งในยุคนั้นถือว่า เมื่อดวงอาทิตย์เคลื่อนออกจากราศีมีน (Pisces) เข้าสู่ราศีเมษ (Aries) และตรงกับวันที่ดวงอาทิตย์ตั้งฉากกับแกนโลก กลางวันยาวเท่ากับกลางคืนพอดี ภาษาฮินดูเรียกว่า “ มหาวิษุวะ สังกรานติ ” (Maha Visuva Sankranti) เป็นวันศักดิ์สิทธิ์ หรือปีใหม่ ภาษาไทยออกเสียงว่า “ มหาวิษุวัต สงกรานต์ ”
|
ทางโหราศาสตร์ก็เรียกวันนี้ว่า จุดเริ่มต้นแห่งราศีเมษ (First Point of Aries) เป็นปีใหม่แห่งจักรราศีเช่นกัน ถ้าเทียบกับปฏิทินปัจจุบันตรงกับ 21 มีนาคม หลักการนี้ยึดถือกันมาเรื่อยๆ จนถึงราวๆ 2,000 ปี ที่แล้ว ตำแหน่งของดวงอาทิตย์ในวัน “ วิษุวัต ” (Equinox) จึงถอยร่นไปอยู่ใน “ ราศีมีน ” มิใช่ราศีเมษอีกต่อไป ด้วยเหตุผลทางดาราศาสตร์ที่เกิดจากแกนโลกแกว่ง (Precession) เนื่องจากแรงดึงดูดระหว่างดาวเคราะห์ ดังนั้นชาวฮินดูซึ่งเชื่อถือ
|
|
|
ฤกษ์ดวงอาทิตย์ในตำแหน่ง “ ราศีเมษ ” จึงยังคงยึดถือปรากฏการณ์นี้ต่อไปแม้ว่าวันดังกล่าว กลางวันไม่เท่ากับกลางคืนเสียแล้ว และเมื่อมีการประกาศใช้ปฏิทิน “ เกรกอร์เรี่ยน ” (Gregorian calendar) เป็นปฏิทินสากลที่ใช้กันทั่วโลก ปรากฏการณ์ดังกล่าวจึงเทียบเคียงได้ตรงกับ ช่วงวันที่ 13 - 15 เมษายน แน่ละครับพี่ไทยอย่างเราๆท่านๆรับ อารยธรรมอินเดียมาเต็มๆ จึงใช้วันเหล่านี้เป็นเทศกาลปีใหม่ และออกเสียงจาก “ สังกรานติ” เป็นสำเนียงไทยๆว่า “ สงกรานต์” อย่างไรก็ตามการแกว่งของแกนโลกยังคงเดินหน้าต่อไป ตำแหน่งของดวงอาทิตย์ในปรากฏการณ์Equinox ก็เปลี่ยนจักรราศีทุกๆ 2,160 ปี กว่าจะวนมาครบรอบใหม่ที่จุดเดิมต้องกินเวลาเกือบ 26,000 ปี พูดกันตรงๆตามหลักดาราศาสตร์ ตำแหน่งของดวงอาทิตย์ที่ยกตัวออกจากราศีมีน เข้าสู่ราศีเมษ ไม่ใช่ 13 – 15 เมษายน แล้ว ต้องถอยหลังไปแถวๆวันที่ 20 เมษายน แต่ทางโหราศาสตร์ท่านยังยึด 15 เมษายน เป็นจุดเริ่มของราศีเมษอย่างเดิม ครับ
|
|
การแกว่งของแกนโลก นอกจากจะทำให้ตำแหน่งราศีเปลี่ยนไปแล้ว ยังมีผลต่อตำแหน่งของดาวเหนืออีกด้วย ปัจจุบันดาวเหนือของเราคือ Polaris แต่เมื่อ 5,000 ปีที่แล้ว อยู่ที่ดาว Alpha Dragonis และอีกหมื่นปีข้างหน้าจะเป็นดาว Vega
|
|
|
ปราสาทพนมรุ้ง ที่จังหวัดบุรีรัมย์ สร้างในราวๆเกือบพันปีที่แล้ว ตรงกับสมัยพระเจ้าสุริยะวรมันที่ 2 ตอนนั้นดวงอาทิตย์ในราศีเมษ อยู่ในตำแหน่งมุมกวาด (Azimuth) 84.4 องศา จากทิศเหนือ ผู้สร้างตั้งใจให้
|
ช่องประตูของปราสาทตรงกับทิศดังกล่าว จึงออกแบบให้หันหน้าไปทางนั้น ปัจจุบันดวงอาทิตย์ขึ้นตรงกับวันที่ 4 เมษายน ซึ่งถือเป็นจุดขายที่เร้าใจของการท่องเที่ยว แต่ราศีเปลี่ยนถอดหลังไปเป็น “ มีน ” เสียแล้ว ไม่ใช่ “ เมษ ” เพราะปรากฏการณ์ Precession ดังที่กล่าวข้างต้น
|