หลังจากที่ก่อนหน้านี้ ธนาคารแห่งประเทศไทยได้ออกชุดมาตรการจัดการภัยทุจริตทางการเงินเพื่อป้องกันมิจฉาชีพที่จะเข้ามาหลอกลวงประชาชนด้วยวิธีต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น SMS หลอกลวง แก๊งคอลเซ็นเตอร์ แอปพลิเคชันให้สินเชื่อปลอม และแอปพลิเคชันดูดเงิน ภัยหลอกลวงเหล่านี้ส่งผลกระทบให้ประชาชนต้องสูญเสียทรัพย์สินหรือรายได้ที่เก็บออม รวมทั้งขาดความมั่นใจในการใช้บริการทางการเงินดิจิทัลของสถาบันการเงิน เพื่อให้สถาบันการเงินต่าง ๆ นำไปใช้ป้องกันความเสี่ยงและแก้ไขปัญหาให้ประชาชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

เนื่องจากโลกยุคดิจิทัลที่ภัยทุจริตทางการเงินต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นนับครั้งไม่ถ้วน จนมีผู้เสียหายที่ต้องสูญเงินให้กับมิจฉาชีพเป็นจำนวนมาก ในที่สุดก็มีความคืบหน้าของการแก้ไขปัญหาอาชญากรรมทางการเงินของภาครัฐที่ทำงานตามหลังโจรอยู่หลายก้าวพอสมควร นั่นก็คือมีการบังคับใช้กฎหมายที่เข้ามาคุ้มครอง ปกป้อง และให้ความเป็นธรรมแก่เหยื่อที่เสียหายจากภัยทุจริตทางการเงิน กฎหมายดังกล่าวคือ พระราชกำหนดมาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี พ.ศ.2566

ภาพจาก FB: สำนักงานตำรวจแห่งชาติ

พ.ร.ก.มาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี พ.ศ.2566 ถูกประกาศลงราชกิจจานุเบกษา เมื่อวันที่ 16 มี.ค. 2566 และเริ่มมีผลบังคับตั้งแต่วันนี้ 17 มี.ค. 2566 เป็นต้นไป กฎหมายฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อป้องกันความสูญเสียทรัพย์สินของประชาชนที่ตกเป็นเหยื่อแก๊งมิจฉาชีพ หลัก ๆ ก็คือ การที่มิจฉาชีพใช้ “ซิมผี” และ “บัญชีม้า” ในการหลอกลวงเหยื่อ ระงับยังยั้งการโอนเงินต่อเป็นทอด ๆ ของมิจฉาชีพ และเพื่อให้สามารถติดตามทรัพย์สินคืนให้กับผู้เสียหายได้ทันเป็นสำคัญ โดยมีการกำหนดบทลงโทษผู้ที่เปิดหรือใช้บัญชีม้า (หรือซิมผี) รวมถึงการเป็นธุระจัดหา โฆษณาชักชวนให้มีการซื้อขายบัญชีม้าหรือซิมผี จะมีโทษทั้งจำทั้งปรับ

มีอะไรที่เราควรรู้เกี่ยวกับกฎหมายฉบับนี้

ข้อมูลโดยสังเขปของ พ.ร.ก.ฉบับนี้ จะมีทั้งสิ้น 14 มาตรา แต่มีเนื้อหาที่สำคัญ ๆ ที่เราควรจะรู้ เพื่อเป็นประโยชน์ในชีวิตประจำวัน ดังนี้

• มาตรา 3 “อาชญากรรมทางเทคโนโลยี” คือ การกระทำหรือพยายามกระทำความผิดตามกฎหมายว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ เพื่อฉ้อโกง กรรโชก หรือรีดเอาทรัพย์บุคคลหนึ่งบุคคลใด หรือโดยประการที่น่าจะทำให้บุคคลอื่นเสียหาย หรือกระทำความผิดฐานฉ้อโกง กรรโชก หรือรีดเอาทรัพย์ โดยใช้ระบบคอมพิวเตอร์เป็นเครื่องมือ จะเป็นคดีที่อยู่ภายใต้กฎหมายฉบับนี้
• มาตรา 4 ให้อำนาจกับสถาบันการเงิน ผู้ให้บริการเครือข่ายโทรศัพท์ ผู้ให้บริการโทรคมนาคมอื่น สามารถเปิดเผยหรือแลกเปลี่ยนข้อมูลส่วนบุคคลได้ เพื่อป้องกัน ปราบปราม หรือระงับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี ในกรณีที่มีเหตุอันควรสงสัยว่ามีหรืออาจมีการกระทำความผิดอาชญากรรมทางเทคโนโลยี
• มาตรา 5 ให้อำนาจกับเจ้าหน้าที่ตำรวจ กรมสอบสวนคดีพิเศษ สำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน มีอำนาจสั่งให้ผู้ให้บริการเครือข่ายโทรศัพท์ เปิดเผยข้อมูลการลงทะเบียนผู้ใช้งานหรือข้อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ได้เท่าที่จำเป็น และส่งข้อมูลดังกล่าวให้แก่ผู้สั่งภายในระยะเวลาที่กำหนด ในกรณีที่มีเหตุอันควรสงสัยว่ามีการกระทำความผิดอาชญากรรมทางเทคโนโลยี
• มาตรา 6 กรณีที่สถาบันการเงินหรือผู้ประกอบธุรกิจพบเหตุอันควรสงสัยว่าเกิดอาชญากรรมทางเทคโนโลยี สามารถระงับการทำธุรกรรมนั้น และแจ้งสถาบันการเงินหรือผู้ประกอบธุรกิจที่รับโอนต่อทุกทอด เพื่อระงับการทำธุรกรรมดังกล่าวไว้ทันทีเป็นการชั่วคราวไม่เกิน 7 วันนับแต่วันที่พบเหตุอันควรสงสัย พร้อมทั้งนำข้อมูลเข้าสู่ระบบหรือกระบวนการเปิดเผยหรือแลกเปลี่ยนข้อมูลด้วย หากตรวจสอบแล้วมีการกระทำความผิด ให้ดำเนินการตามกฎหมายภายใน 7 วันนับแต่วันที่ได้รับแจ้งการระงับการทำธุรกรรม
• มาตรา 7 กรณีที่สถาบันการเงินหรือผู้ประกอบธุรกิจได้รับแจ้งจากผู้เสียหายโดยตรงว่าได้ทำธุรกรรมที่เข้าข่ายเกี่ยวข้องกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี ให้ระงับการทำธุรกรรมนั้นไว้ชั่วคราว และแจ้งสถาบันการเงินหรือผู้ประกอบธุรกิจที่รับโอนต่อทุกทอด และให้แจ้งผู้เสียหายให้ไปร้องทุกข์ต่อพนักงานสอบสวนภายใน 72 ชั่วโมง และเมื่อมีการร้องทุกข์แล้ว ให้ดำเนินการตรวจสอบภายใน 7 วันนับแต่วันที่ได้รับคำร้องทุกข์ หากไม่มีมีคำสั่งให้ระงับการทำธุรกรรมไว้ต่อไปภายในเวลาดังกล่าว ให้สถาบันการเงินหรือผู้ประกอบธุรกิจยกเลิกการระงับการทำธุรกรรมนั้น
• มาตรา 8 การแจ้งข้อมูลหรือหลักฐานในคดีความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี สามารถกระทำทางโทรศัพท์หรือวิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ได้ และการร้องทุกข์ในคดีความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี จะกระทำต่อพนักงานสอบสวน ณ สถานีตำรวจแห่งใดในราชอาณาจักร หรือต่อกองบัญชาการตำรวจสืบสวนสอบสวนอาชญากรรมทางเทคโนโลยีก็ได้ และจะร้องทุกข์ทางอิเล็กทรอนิกส์ก็ได้ ไม่ว่าความผิดนั้นจะเกิดขึ้น ณ ที่ใดในราชอาณาจักร
• มาตรา 9 ผู้ใดเปิดหรือยินยอมที่จะเป็น “บัญชีม้า” หรือใช้ “ซิมผี” โดยประการที่รู้หรือควรรู้ว่าจะนำไปใช้ในการกระทำความผิด มีโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือ ปรับไม่เกิน 3 แสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
• มาตรา 10 ผู้ใดเป็นธุระจัดหา โฆษณา หรือไขข่าวโดยประการใด ๆ เพื่อให้มีการซื้อขาย ให้เช่า หรือให้ยืม “บัญชีม้า” มีโทษจำคุกตั้งแต่ 2-5 ปี หรือปรับตั้งแต่ 200,000-500,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
• มาตรา 11 ผู้ใดเป็นธุระจัดหา โฆษณา หรือไขข่าวโดยประการใด ๆ เพื่อให้มีการซื้อหรือขาย “ซิมผี” มีโทษจำคุกตั้งแต่ 2-5 ปี หรือปรับตั้งแต่ 200,000-500,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
• มาตรา 12 การเปิดเผย แลกเปลี่ยน เข้าถึง จัดเก็บ รวบรวม หรือใช้ข้อมูลส่วนบุคคลตามพระราชกำหนดนี้ ไม่อยู่ภายใต้บังคับของกฎหมาย PDPA แต่ผู้ได้รับหรือครอบครองข้อมูลจะเปิดเผยให้บุคคลอื่นซึ่งไม่มีหน้าที่เกี่ยวข้องทราบมิได้