วิเคราะห์ฤกษ์รัตนโกสินทร์ในมุมวิทยาศาสตร์

            เชื่อว่าหลายท่านคงทราบที่มาของการสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์จากเอกสารต่างๆ อธิบายว่าพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงย้ายเมืองหลวงจากกรุงธนบุรีไปยังสถานที่ใหม่บนฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา โดยให้ช่างไปสำรวจสถานที่สร้างเมืองใหม่โดยจำลองสถาปัตยกรรมจากกรุงศรีอยุธยา เว้ปไซด์ของกรุงเทพมหานครมีรายละเอียดของเรื่องนี้ระบุว่ามีพิธียกเสาหลักเมืองในวันอาทิตย์ที่ 21 เมษายน พ.ศ.2325 เวลาย่ำรุ่งแล้ว 54 นาที

 

เว้ปไซด์ของกรุงเทพมหานครระบุฤกษ์ยกเสาหลักเมืองกรุงรัตนโกสินทร์ตรงกับวันอาทิตย์ 21 เมษายน พ.ศ.2325 เวลาย่ำรุ่งแล้ว 54 นาที   (06:54 น.) 

 

ในมุมมองของท่านโหราจารย์ก็มีเว้ปไซด์ระบุเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นระหว่างยกเสาหลักเมืองว่ามีงู 4 ตัว นอนอยู่ในหลุมและโดนฝังกลบไปพร้อมๆกับเสาหลักเมือง

 

        ในมุมมองวิทยาศาสตร์

             ผมไม่ขอก้าวล่วงวิจารณ์ในส่วนที่เกี่ยวกับโหราศาสตร์แต่จะเสนอมุมมองที่เป็นวิทยาศาสตร์โดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ดาราศาสตร์ The Starry Night Pro 6 ที่ซื้อจากสหรัฐอเมริการาคา 250 เหรียญ โปรแกรมนี้สามารถจำลองปรากฏการณ์ (simulation) บนท้องฟ้าทั่วโลกโดยย้อนหลังและไปในอนาคตได้หลายพันปี นักดาราศาสตร์อเมริกันจำนวนมากนิยมใช้โปรแกรมนี้เพราะมีการ update ข้อมูลใหม่ๆได้ตลอดเวลา เมื่อใส่ข้อมูลพิกัดตำแหน่ง GPS กรุงเทพมหานครและวันเวลาที่ระบุในฤกษ์ของกรุงรัตนโกสินทร์ ก็จะเห็นภาพปรากฏการณ์บนท้องฟ้า ในวันเวลาดังกล่าวมีดาวหางปรากฏอยู่ที่ขอบฟ้าใกล้กับดวงอาทิตย์ แต่เชื่อว่าท่านพราหมณ์และทุกคนในยุคนั้นมองไม่เห็นดาวหางเพราะถูกแสงอาทิตย์กลบ เมื่อสั่งให้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ตัดแสงอาทิตย์ออกจึงเห็นดาวหางอย่างชัดเจน ถ้าเอาภาพนี้ให้ท่านโหราจารย์ยุคปัจจุบันดูอาจจะมีคำอธิบายในแง่มุมโหราศาสตร์มากขึ้นกว่าที่เคยให้คำทำนายไว้ อย่างไรก็ตามในสายของนักวิทยาศาสตร์ถือเป็นปรากฏการณ์ปกติเพราะยานสำรวจอวกาศชื่อ SOHO ได้ค้นพบดาวหางมากกว่า 3,000 ดวง

 

 

ภาพปรากฏการณ์บนท้องฟ้าที่มองเห็นด้วยตาเปล่าขณะประกอบพิธียกเสาหลักเมืองรัตนโกสินทร์ วันที่ 21 เมษายน พ.ศ.2325 เวลา 06:54 น.

 

ภาพ Simulation ด้วยโปรแกรมดาราศาสตร์เห็นปรากฏการณ์บนท้องฟ้าขณะพิธียกเสาหลักเมืองรัตนโกสินทร์ วันที่ 21 เมษายน พ.ศ.2325 เวลา 06:54 น. ดวงอาทิตย์อยู่ในราศีเมษ (Aries) ที่ตำแหน่งมุมกวาด 80.5 องศา

 

สั่งให้โปรแกรมตัดแสงอาทิตย์ออก (hide sunlight) ปรากฏภาพดวงอาทิตย์อยู่ในราศีเมษและมีดาวหางอยู่ใกล้ๆ

 

สั่งให้โปรแกรมแสดงขอบเขตของจักรราศีก็พบว่าดวงอาทิตย์เคลื่อนออกจากราศีมีน (Pisces) เข้าสู่ราศีเมษ (Aries) ตามหลักโหราศาสตร์หมายถึงฤกษ์มหาสงกรานต์ตามความเชื่อของศาสนาพราหมณ์

 

ซูมเข้าไปที่ดาวหางพบว่าองค์การอวกาศสากลตั้งชื่อ Comet SOHO (P / 2008 Y 12) เป็นดาวหางที่ค้นพบโดยยานสำรวจอวกาศซึ่งเป็นการลงทุนร่วมระหว่างองค์การ NASA ของสหรัฐอเมริการ กับองค์การอวกาศแห่งสหภาพยุโรป ESA ส่วน SOHO ย่อมาจาก Solar and Heliospheric Observatory หมายความถึงยานสำรวจดวงอาทิตย์และระบบสุริยะใกล้ๆกับดวงอาทิตย์

 

 

เชื่อว่าท่านพราหมณ์และทุกคนในยุคนั้นมองไม่เห็นดาวหางดวงนี้เพราะถูกแสงอาทิตย์กลบ แต่โปรแกรมคอมพิวเตอร์ดาราศาสตร์สามารถลบแสงอาทิตย์ออกเพื่อให้เห็นปรากฏการณ์ต่างๆได้ขัดเจน (ดังภาพข้างบนนี้ ขวามือเป็นการลบแสงอาทิตย์ออก ส่วนขวามือมีแสงอาทิตย์จึงมองไม่เห็นดาวหาง)

 

       สร้างเสาหลักเมืองใหม่ในรัชกาลที่ 4 

          พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ได้โปรดเกล้าให้สร้างเสาหลักเมืองขึ้นมาใหม่เป็นหลักที่สองเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ.2395  

 

เสาหลักเมืองเดิมสมัยรัชกาลที่ 1 เป็นทรงสูง ส่วนเสาหลักเมืองใหม่เป็นทรงเส้นผ่าศูนย์กลางใหญ่และสั้นกว่า

 

 

ฤกษ์เสาหลักเมืองใหม่ตรงกับ "ราศีแมงป่อง" ประกบกับ "ดาวพฤหัส" ถือเป็นฤกษ์กษัตริย์

 

           สรุป

          ฤกษ์ยกเสาหลักเมืองกรุงรัตนโกสินทร์ยึดหลักความเชื่อของพราหมณ์ที่เรียกว่า "มหาสงกรานต์" คือดวงอาทิตย์เคลื่อนออกจากราศีมีน (Pisces) เข้าสู่ราศีเมษ (Aries) แต่ในเวลาเดียวกันนั้นก็มีดาวหางปรากฏอยู่ใกล้ๆดวงอาทิตย์ ต่อมามีการสร้างขึ้นใหม่เป็นฤกษ์แห่งกษัตริย์