ปราสาทนารายณ์เจงเวง ปราสาทภูเพ็ก ..... ฮาร์ดีสศิลาพันปี ..... บรรจุข้อมูลดาราศาสตร์และศาสตร์แห่งความเชื่อ

          ปราสาทโบราณยุคขอมบาปวน (Baphuon Period) ชื่อปัจจุบัน "ปราสาทนารายณ์เจงเวง" อ.เมืองสกลนคร อายุราวคริสต์ศตวรรษ 11 - 12 .... ภายใต้การปกครองของกษัตริย์ 2 พระองค์ ได้แก่ พระเจ้าสุริยะวรมันที่ 1 (AD 1006 - 1050) และ พระเจ้าอุทัยอาทิตย์วรมันที่ 2 (AD 1050 - 1066) ...... ดูเผินๆก็เหมือนปราสาทขอมทั่วๆไป ถ้าชมรมอารยธรรมสกลนครจะบอกว่าปราสาทหลังนี้ .... เป็นเสมือน "ฮาร์ดีสศิลาอายุพันปี" บรรจุข้อมูลดาราศาสตร์และศาสตร์แห่งความเชื่อ .... ท่านจะเชื่อไม้?

ลองมาพิสูจน์กันครับ

 

ทีมงานชมรมอารยธรรมสกลนครเปิดปฏิบัติการทางดาราศาสตร์ในปรากฏการณ์ "ศารทวิษุวัต" 22 - 23 กันยายน 2568 เพื่อตรวจสอบ "พิกัดเส้นรุ้ง ณ ที่ตั้งของปราสาทนารายณ์เจงเวง อ.เมืองสกลนคร" 

 

ในความเป็นจริงปราสาทนารายณ์เจงเวงและปราสาทภูเพ็ก "ตั้งอยู่บนเส้นตรงเดียวกันในแนว East - West พิกัดเส้นรุ้ง N 17 องศา" โดยปราสาทนารายณ์ฯอยู่ในที่ราบ +178 m ปราสาทภูเพ็กอยู่บนยอดภูเขา +520 m ห่างกันประมาณ 17 กม.  

 

ข้อมูล GPS ระบุพิกัดที่ตั้งปราสาทนารายณ์ฯ N 17.1869 ปราสาทภูเพ็ก N 17.1921 นัยสำคัญทางคณิตศาสตร์ถือว่าอยู่ในเส้นตรงเดียวกัน (มีค่าความต่างเพียง 0.0052 องศา)

 

           ถาม ...... ถ้าไม่มีอุปกรณ์วิทยาศาสตร์ เช่น GPS และแผนที่ Google Earth มีเพียง "ไม้แท่งเดียว" เราๆท่านๆจะพิสูจน์ได้ไม้ ......ปราสาทนารายณ์ฯและปราสาทภูเพ็กตั้งอยู่บนแนวเส้นตรงเดียวกันที่เส้นรุ้ง N 17  

          ตอบ ..... ได้ครับ เพราะเรามีตัวช่วย 2 อย่าง คือ

         1. รอยขีดบนพื้นหิน ณ ปราสาทนารายณ์ฯที่ผู้สร้างทำหลักฐานไว้เมื่อพันปีที่แล้ว

         2. ใช้ไม้แท่งเดียวกับดวงอาทิตย์ในปรากฏการณ์ "ศารทวิษุวัต" 22 - 23 กันยายน (Autumnal Equinox 22 - 23 Sep) กลางวันเท่ากับกลางคืนเริ่มต้นฤดูใบไม้ร่วง

 

ปรากฏการณ์ "ศารทวิษุวัต" ดวงอาทิตย์ขึ้น ณ ทิศตะวันออกแท้ (Due East) ที่มุมกวาด 90 องศา (Azimuth 90) และตก ณ ทิศตะวันตกแท้ (Due West) ที่มุมกวาด 270 องศา (Azimuth 270)

 

ปรากฏการณ์ "ศารทวิษุวัต" ดวงอาทิตย์ขึ้นตรงกลางประตูปราสาทภูเพ็ก และตรงกับสัญลักษณ์บนแท่งหิน "ครรภบัตร" และแท่ง "ศิวะลึงค์"

 

           ปฏิบัติการที่ปราสาทภูเพ็ก

           ปรากฏการณ์ "ศารทวิษุวัต" 23 กันยายน 2562 ใช้ไม้แท่งเดียวทำ Shadow Plot ตั้งแต่เช้าจนเที่ยงกว่าๆ ณ ลานข้างๆปราสาทภูเพ็ก บนยอดภูเขา +520 m. จากระดับน้ำทะเล บ้านภูเพ็ก ตำบลนาหัวบ่อ อำเภอพรรณานิคม สกลนคร 

 

ทำเครื่องหมายเงาดวงอาทิตย์ทุกๆ 10 นาที ด้วยก้อนหินขนาดเล็กๆ สังเกตว่าเงาวางตัวเป็นเส้นตรงเริ่มเคลื่อนจากทิศตะวันตกไปหาทิศตะวันออก 

 

วัดขนาดความสูงของแท่งไม้ 

 

เงาดวงอาทิตย์ในปรากฏการณ์ "ศารทวิษุวัต" เป็นเส้นตรงทั้งวันตั้งแต่เช้าจนเย็น

 

 

วัดความยาวของเงาดวงอาทิตย์ ณ เที่ยงสุริยะ (Solar Noon) อนึ่ง "เที่ยงสุริยะ" หมายถึงดวงอาทิตย์เคลื่อนตัวเข้าไปตรงกับจุกสูงสุดของวันนั้นเงาจะสั้นที่สุดและทำมุมฉากกับแนวเส้นตรงที่ทำเครื่องหมายไว้ตั้งแต่เช้า ..... นำข้อมูลความสูงของแท่งไม้และความยาวของเงามาเข้าสมการคณิตศาสตร์ .....ผลออกมาคือ "มุมตกกระทบของดวงอาทิตย์ ณ เที่ยงสุริยะ" a = 17.3540 องศา มีค่า Error จาก GPS เพียง 0.94% ..... ดแสดงว่าปราสาทภูเพ็กตั้งอยู่ ณ เส้นรุ้ง 17.3540 องศาเหนือ (Latitude N 17.3540)

 

หลักการทางดาราศาตร์และคณิตศาสตร์ "มุมตกกระทบของดวงอาทิตย์ ณ เที่ยงสุริยะในปรากฏการณ์วิษุวัต (a) จะเท่ากับองศาของเส้นรุ้ง ณ สถานที่นั้นๆ (L)"

 

       ปราสาทภูเพ็ก และเกาะดอนสวรรค์           

          เช้าตรู่ของวันที่ 23 กันยายน 2562 ดวงอาทิตย์ขึ้นจะตรงกับพิกัดของเกาะดอนสวรรค์ในทะเลสาบหนองหารที่อยู่ห่างออกไปประมาณ 27 กม.  

 

ยิงภาพจากปราสาทภูเพ็กโดยใช้แท่งศิวะลึงค์เป็นจุดนำสายตาจะตรงไปยังเกาะดอนสวรรค์ในทะเลสาบหนองหาร 

 

 

ภาพขยายให้เห็นเกาะดอนสวรรค์ในทะเลสาบหนองหารอยู่ในเส้นตรงเดียวกับปราสาทภูเพ็ก .... ยิงภาพผ่านแท่งศิวะลึงค์ที่หน้าประตูปราสาท 

 

 

เช้าตรู่ในปรากฏการณ์ "ศารทวิษุวัต" 23 กันยายน 2562 ดวงอาทิตย์ขึ้นตรงกับเกาะดอนสวรรค์ ..... มองจากปราสาทภูเพ็ก 

 

          ปฏิบัติการที่ปราสาทนารายณ์เจงเวงในปรากฏการณ์ "ศารทวิษุวัติ" 22 กันยายน 2568 

             ปราสาทหลังนี้มีรอยขีดบนพื้นหินที่ผู้สร้างทำไว้เป็นเครื่องหมายทางดาราศาสตร์เมื่อพันปีที่แล้ว ปัจจุบันยังคงมองเห็นได้ชัดเจน 

 

รอยขีดบนพื้นหินอยู่ที่หน้าประตูหลอกด้านทิศตะวันตก

 

ภาพขยายรอยขีดบนพื้นหิน

 

ตรวจสอบแล้วรอยขีดนี้วางตัวในแนว East - West 

 

          ถาม ....... ปราสาทหลังนี้ผ่านการบูรณะมาแล้ว จะยืนยันได้อย่างไรว่า "รอยขีดบนพื้นหิน" เป็นของดั้งเดิมไม่ได้เคลื่อนย้าย

          ตอบ ....... ภาพถ่ายเก่าตั้งแต่ พ.ศ.2450 ยืนยันว่าสิ่งที่หักพังคือองค์ปราสาท แต่ฐานรากยังคงแข็งแรง ดังนั้น "รอยขีดบนพื้นหิน" ยังคงสภาพ ณ พิกัดเดิม 

 

ภาพถ่ายเก่าปราสาทนารายณ์เจงเวงมองเห็นฐานปราสาทที่มีสภาพดี 

 

ภาพถ่ายปราสาทนารายณ์เจงเวงตั้งแต่ พ.ศ.2450 ยืนยันว่า "ฐานของปราสาทยังคงสภาพดี"  แสดงว่า "รอยขีดบนพื้นหิน" ไม่ได้ถูกรบกวนในช่วงการบูรณะองค์ปราสาท 

 

อาจารย์วรวิทย์ ตงศิริ รองประธานชมรมอารยธรรมสกลนคร ......ใช้รอยขีดบนพื้นหินในแนว East - West เป็นเครื่องนำสายตาในการ "ลากเส้นด้วยเชือก" ให้ลงไปอยู่ที่พื้นด้านล่าง เพราะ ณ พิกัดรอยขีดจริงๆถูกองค์ปราสาทบดบังแสงอาทิตย์ .... ถ่ายภาพโดย คุณมานพฯ เจ้าของรายการลุยผ่านเลนส์  

 

จับแนวขึงเชือกให้สอดคล้องกับรอยขีด

 

เอาแท่งเหล็กมาตั้งบนแนวเชือกสีขาวซึ่งเป็นตัวแทนของรอยขีด East - West  และรอให้เงาดวงอาทิตย์ทำมุมฉากกับเส้นเชือก ณ เวลา "เที่ยงสุริยะ" (Solar Noon)  

 

ภาพขยายให้เห็นเงาดวงอาทิตย์

 

เงาดวงอาทิตย์ ณ เวลาเที่ยงสุริยะ ทำมุมฉาก (90 องศา) กับเส้นเชือก

 

ทดสอบให้แน่ใจว่าเงาดวงอาทิตย์ทำมุมฉากกับเส้นเชื่อก

 

เชิงเรขาคณิตเงาดวงอาทิตย์ ณ เที่ยงสุริยะทำมุมฉากกับรอยขีด East - West 

 

 

เอาความยาวเงาดวงอาทิตย์และความสูงของแท่งโลหะ เข้าสมการคณิตศาสตร์ของท่าน Pythagoras ได้มุมตกกระทบ ณ เที่ยงสุริยะ  a = 17.1502 มีค่า Error จาก GPS เพียง 0.23% แสดงว่า ปราสาทนารายณ์เจงเวงตั้งอยู่ที่พิกัดเส้นรุ้ง 17.1502 องศา (Latitude N17.1502)

 

          ถาม ...... "เที่ยงสุริยะ" (Solar Noon) คืออะไร?

          ตอบ ...... เวลาของนาฬิกา (Clock Time or Standard Time) เป็นเวลาที่เกิดจากข้อตกลงนานาชาติในประเด็น "โซนแห่งเวลา" (Time Zone) โดยเริ่มต้น 0.00 ที่เมือง Greenwich ประเทศอังกฤษ เรียกชื่อว่า Greenwick Mean Time (GMT) ประเทศไทยกำหนดให้ "เส้นแวงที่ 105 องศา" เท่ากับ +7 GMT ที่ผาชนะได อำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี จังหวัดอื่นๆทั่วประเทศก็ต้องยึด Time Zone จาก ณ ผาชนะได แม้ว่าจะตั้งอยู่ ณ เส้นแวงอื่นๆ เช่น จังหวัดภูเก็ต ดวงอาทิตย์ขึ้นช้ากว่าที่ผาชนะไดเกือบครึ่งชั่วโมง ก็ต้องใช้เวลามาตรฐานเดียวกัน และยังมีประเด็นของ "วันสั้น วันยาว" ตามฤดูกาล ...... องค์ประกอบเหล่านี้เป็นสาเหตุให้มีข้อแตกต่างระหว่าง "เที่ยงสุริยะ กับ เที่ยงนาฬิกา" (Solar Noon VS Clock Noon)

 

ทดสอบเอานาฬิกาแดดไปติดที่ปราสาทนารายณ์เจงเวง เมื่อวันที่ 2 เดือนมกราคม 2559 

 

เที่ยงสุริยะหมายถึงตำแหน่งดวงอาทิตย์ตรงกับแนว North - South 

 

เวลาเที่ยงสุริยะ (Solar Noon) ที่ปราสาทนารายณ์เจงเวงวันที่ 2 มกราคม 2559 ตรงกับนาฬิกา (Clock Time) 12:08 น. แสดงว่านาฬิกาข้อมือเร็วกว่านาฬิกาแดด 8 นาที (ตามภาพจะเห็นว่านาฬิกาแดด "เที่ยงวัน" แต่นาฬิกาข้อมือล่วงหน้าไปแล้ว ณ เวลา 12:08 น.) 

  

กร๊าฟเที่ยบเวลาระหว่าง "นาฬิกาแดด" (solar Time) กับ นาฬิกาข้อมือ (Clock Time) เรียกว่า Equationmof Time   

 

          สรุป

          ปฏิบัติการทั้งหมดนี้ยืนยันว่าโบราณสถานทั้งสองแห่ง ปราสาทภูเพ็ก ปราสาทนารายณ์เจงเวง และเกาะดอนสวรรค์ในทะเลสาบหนองหาร วางตัวอยู่ในเส้นตรงเดียวกัน ณ เส้นรุ้ง 17 องศาเหนือ ..... ที่สำคัญสถานที่ตั้งของปราสาทนารายณ์เจงเวงตรงตามหลัก "ฮวงจุ้ย" กล่าวคือ หันหน้าเข้าหาทะเลสาบขนาดใหญ่ทางทิศตะวันออก ด้านหลังทิศตะวันตกพิงกับภูเขาสูงและ "ปราสาทภูเพ็ก" ใหญ่ที่สุดและอยู่สูงที่สุดในประเทศไทยเป็นตัวขนาบหลัง

          ในทางวิทยาศาสตร์สามารถพิสูจน์วิธีคำนวณพิกัดเส้นรุ้งของโบราณสถาน "ด้วยไม้แท่งเดียว" โดยอาศัยเงาดวงอาทิตย์ในปรากฏการณ์ "ศารทวิษุวัต"

          อนึ่ง ปฏิบัติการครั้งนี้ เป็นการลงพื้นที่โดยทีมงานชมรมอารยธรรมสกลนคร อจ.วรวิทย์ ตงศิริ และคุณมานพฯ เจ้าของเพจลุยผ่านเลนส์ เก็บข้อมูลและส่งผ่าน Facebook มาให้สรรค์สนธิ บุณโยทยาน ประธานชมรมฯ อยู่ที่รัฐ Iowa USA ทำการคำนวณแบบเร่งด่วนและส่งผลกลับไปให้ทีมงานที่ประเทศไทย .... เราประสานงานกันข้ามทวีป

 

วิธีการคำนวณองศาเส้นรุ้งด้วยไม้แท่งเดียวกับเงาดวงอาทิตย์ในปรากฏการณ์ "ศารทวิษุวัต" (Shadow Plot on Autumnal Equinox) ที่ปราสาทนารายณ์เจงเวง อ.เมืองสกลนคร กับ ปราสาทภูเพ็ก ต.นาหัวบ่อ อ.พรรณานิคม สกลนคร 

 

ผลการคำนวณองศาเส้นรุ้ง ณ ปราสาทนารายณ์เจงเวง = N 17.1510 ปราสาทภูเพ็ก = N 17.3540 

 

ผลการคำนวณด้วยไม้แท่งเดียว (Manual) ปราสาทนารายณ์เจงเวง มีค่าเบี่ยงเบน = 0.21% และปราสาทภูเพ็ก มีค่าเบี่ยงเบน = 0.94% เมื่อเปรียบเทียบกับข้อมูล GPS ดังนั้นสรุปได้ว่า "เป็นเส้นตรงเดียวกันในเชิงคณิตศาสตร์"