สะพานขอม กับ "ราศีพิจิก" และเทศกาล "เหมายัน" จุดนัดพบที่ลงตัวระหว่างวิทยาศาสตร์และศาสตร์แห่งความเชื่อ

 

          สะพานขอม ตั้งอยู่ริมถนนหน้าเมืองสกลนครเป็นสิ่งก่อสร้างในยุคขอมเรืองอำนาจที่กรมศิลปากรขึ้นทะเบียนเป็นโบราณสถานเมื่อเดือนมีนาคม พ.ศ.2478 ..... จากการตรวจสอบพิกัดทางดาราศาสตร์พบว่าสะพานแห่งนี้วางตัวในแนวมุมกวาด 115 องศา ตรงกับปรากฏการณ์ "เห-มา-ยัน" (winter solstice) 21 - 22 ธันวาคม กลางคืนยาวที่สุดในรอบปี ขณะเดียวกันก็ตรงกับกลุ่มดาวฤกษ์ราศี "พิจิก" (Zodiac Scorpio)

 

สะพานขอมตั้งอยู่ริมถนนทางเข้าเมืองสกลนคร ปัจจุบันเป็นถนน 4 เลน และเดินรถแบบวันเวย์ สะพานขอมจึงอยู่ระหว่างถนนทั้งสองเลน 

 

สะพานขอมวางตัวตรงกับมุมกวาด 115 องศา (azimuth 115)  

  

การวางตัวของสะพานขอมที่มุมกวาด 115 องศา (azimuth 115) ทำให้หันหน้าตรงกับปรากฏการณ์ "เห-มา-ยัน" (winter solstice) 21 - 22 ธันวาคม กลางคืนยาวที่สุดในรอบปี  

 

กร๊าฟแสดงวันที่กลางคืนยาวที่สุดในรอบปี (winter solstice) กลางวันเหลือเพียง 11 ชั่วโมง แต่กลางคืนยาว 13 ชั่วโมง

 

ปรากฏการณ์เห-มา-ยัน (winter solstice) เกิดขึ้นเนื่องจากโลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ในลักษณะเอียงจากแนวดิ่งประมาณ 23.5 องศา เมื่อถึงพิกัดที่แสงอาทิตย์ตั้งฉากกับ "เส้นรุ้ง 23.5 องศาใต้" (Tropic of Carpicornus) จะทำให้ซีกโลกด้านเหนือ (Northern Hemisphere) รวมทั้ประเทศไทยเข้าสู่ฤดูหนาว   

 

ภาพถ่ายสะพานขอมกับปรากฏการณ์ เห-มา-ยัน 

 

ถนนข้างๆสะพานขอมซึ่งสร้างทับแนวเดิมของ "ถนนขอม" ตามบันทึกของกรมพระยาดำรงราชานุภาพ เมื่อครั้งเสด็จมาที่นี่เมื่อวันที่ 15 มกราคม พ.ศ.2449 ก็ตรงกับ ปราการณ์ เห-มา-ยัน

 

 

ภาพถ่ายเมื่อวันที่ 15 มกราคม พ.ศ.2449 เมื่อครั้งกรมพระยาดำรงราชานุภาพเสด็จมาที่สะพานขอมและขี่ม้าไปตามถนนขอมจากตัวเมืองสกลนครไปบ้านนาเวง

 

หนุ่มใหญ่ผู้นี้เกิดใน "ราศีพิจิก" มีสัญลักษณ์เป็น "แมงป่อง" (Zodiac Scopio) มานั่งรับพลังสุริยะในราศีของตัวเอง 

 

ย้อนเวลากลับไปพันปีที่แล้ว (AD 1000 - AD 1200) ผู้สร้างสะพานขอมน่าจะมองเห็นราศีพิจิก (Zodiac Scopio) ขึ้น ณ เช้ามืดตรงกับสะพานขอม โดยดาวฤกษ์ที่ชื่อ Antares หรือหัวใจแมงป่อง ขึ้นตรงกับ center ของสะพานขอมที่มุมกวาด 115 องศา (Azimuth 115) ในปรากฏการณ์ เห-มา-ยัน

 

ปัจจุบัน AD 2025 ราศีพิจิกก็ยังคงปรากฏหน้าสะพานขอมในปรากฏการณ์ เห-มา-ยัน แต่ด้วยเหตุผลทางดาราศาสตร์ที่เรียกว่า Precession of Vernal Equinox หรือ "แกนโลกแกว่ง" ทำให้กลุ่มดาวฤกษ์เคลื่อนตัวจากพิกัดเดิมเล็กน้อย หัวใจแมงป่อง (Antares) ขยับไปอยู่ที่มุมกวาด 118 องศา แต่ก็ยังคงอยูในกรอบของสะพานขอม

 

           ถาม ....... Precession of Vernal Equinox คืออะไร .... และมีผลต่อวิชาโหราศาสตร์อย่างไร?

           ตอบ ....... วิชาดาราศาสตร์เกิดขึ้นมานานแล้วตั้งแต่สมัยอารยธรรมเมโสโปเตเมีย ราว 6,000 ปีที่แล้ว แต่วิชาโหราศาสตร์เกิดขึ้นหลังจากนั้นราวๆ 3,000 ที่แล้ว โดยกำหนดให้ปีหนึ่งมี 12 ราศี (12 Zodiacs) เริ่มต้นราศีแรกคือ "ราศีเมษ" (Zodiac Aries) ตรงกับปรากฏการณ์ "วสันตวิษุวัต" ( Vernal Equinox กลางวันเท่ากับกลางคืนในฤดูใบไม้ผลิ) ปฏิทินสากลยุคปัจจุบันตรงกับวันที่ 21 มีนาคม ...... แต่ แกนของโลกไม่เสถียรมีการแกว่งเล็กน้อยทำให้มุมเอียงของแกนโลกเปลี่ยนไป มีผลให้ปรากฏการณ์วสันตวิษุวัตกับราศีเมษแยกออกจากกันอย่างช้าๆกินเวลาประมาณ 2,160 ปี วสันตวิษุวัตจึงมาตรงกับ "ราศีมีน" (Zodiac Pisces) ปัจจุบันวสันตวิษุวันกำลังแยกออกจากราศีมีนและเข้าสู่ราศี "คนแบกหม้อน้ำ" (Zodiac Aquarius) ปรากฏการณ์เช่นนี้ทำให้ความเป็นจริงบนท้องฟ้ากับวิชาโหราศาสตร์ไม่ตรงกัน ..... นักโหราศาสตร์ปัจจุบันจึงมีทางเลือก 2 อย่าง คือ

          1. ไม่ต้องกังวลกับความแตกต่างระหว่างปรากฏการณ์จริงบนท้องฟ้าที่เนื่องมาจากการขยับของแกนโลก โดยยังคงยึดวันที่ 21 มีนาคม  - 19 เมษายนในปรากฏการณ์วสันตวิษุวัตคือ "ราศีเมษ"

 

 

 

             2. ปรับปฏิทินโหราศาสตร์ใหม่ให้ใกล้เคียงกับปรากฏการณ์จริงบนท้องฟ้า เช่น ตัวอย่างปฏิทินโหราศาสตร์ไทยเปลี่ยนราศีเมษ มาเป็นวันที่ 13 เมษายน - 14 พฤษภาคม (แต่โหราศาสตร์ดั้งเดิมยังคงใช้วันที่ 21 มีนาคม - 19 เมษายน) 

 

 

อย่างไรก็ตามเมื่อกาลเวลาผ่านไป เพื่อให้ตรงกับปรากฏการณ์จริงบนท้องฟ้าก็จำเป็นต้อง update ปฏิทินจักรราศีใหม่ โดยให้ราษีเมษ (Zodiac Aries) ขยับไปอยู่ที่ 21 เมษายน - 20 พฤษภาคม  

 

 

            อนึ่ง สำหรับทุกท่านที่เกิดใน "ราศีพิจิก" ดาว Antares หัวใจแมงป่อง จะมาปรากฏในกรอบสะพานขอมเช้ามืดวันที่ 21 - 22 ธันวาคม 2568