ที่มาของ "วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ" 18 สิงหาคม คศ.1868 ...... เหตุผลทำไม? รัชกาลที่ 4 เสด็จที่ตำบล "หว้ากอ" ประจวบคีรีขันธ์

           เป็นทราบโดยทั่วกัน ..... พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 ทรงคำนวณปรากฏการณ์ "สุริยุปราคาเต็มดวง" ล่วงหน้า 2 ปี จะเกิดขึ้นที่ตำบลหว้ากอ อำเภอเมือง ประจวบคีรีขันธ์ ในวันที่ 18 สิงหาคม คศ.1868 (พศ.2411) ........ ปรากฏการณ์นี้เกิดขึ้นจริงๆท่ามกลางสักขีพยานคณะทูตานุฑูตต่างประเทศ ต่อมา 18 สิงหาคม พศ.2525 รัฐบาลประกาศให้วันนี้เป็น "วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ" 

            อนึ่ง ในความเป็นจริงทางดาราศาสตร์ปรากฏการณ์นี้ก็สามารถมองเห็นที่กรุงเทพเช่นกัน ..... แต่พระองค์ท่านยืนยันเสด็จไป "ตำบลหว้ากอ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์" ทั้งๆที่บริเวณดังกล่าวเป็นชนบทห่างไกลเต็มไปด้วยป่าดงพงไพร  

 

รัฐบาลได้กำหนดให้วันที่ 18 สิงหาคม เป็น "วันวิทยาศาสตร์แห่งชาติ" 

 

 

แผนที่แสดงพิกัดตำบลหว้ากอ อ.เมือง ประจวบคีรีขันธ์ เส้นรุ้ง N 11 43 เส้นแวง E 99 45 โดยเริ่มครั้งแรก 18 สิงหาคม พศ.2525

 

ภาพถ่ายพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 ทรงประทับท่ามกลางคณะทูตานุฑูต ที่ตำบลหว้ากอ ประจวบคีรีขันธ์ เพื่อรอชมปรากฏการณ์ "สุริยุปราคาเต็มดวง" วันที่ 18 สิงหาคม พศ.2411 แต่ในเอกสารไม่ได้ระบุเวลา ..... จึงต้องใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ดาราศาสตร์คำนวณจากหลักฐานที่ปรากฏในภาพ นั่นคือ "เงาของดวงอาทิตย์" 

 

 

เงาของดวงอาทิตย์ที่พอมองเห็นมีอยู่อันเดียวดังในวงกลม

 

ใช้เงาของแสงแดดสร้าง "มุมตกกระทบและทิศทางของดวงอาทิตย์อาทิตย์"

 

โปรแกรมคอมพิวเตอร์ดาราศาสตร์ The Starry Night คำนวณข้อมูลโดยอ้างอิงมุมตกกระทบของดวงอาทิตย์ 40 องศา (Sun Altitude 40) ในวันที่ 18 สิงหาคม คศ.1868 ทำให้ประมาณการเวลา ณ 10:40 น.

 

รูปร่างหน้าตาของโปรแกรมคอมพิวเตอร์ดาราศาสตร์ The Starry Night Pro Plus

สามารถสร้างภาพจำลองปรากฏการณ์ดาราศาสตร์ได้ทั่วโลก ย้อนเวลาไปในอดีต 5,000 ปี และไปในอนาคต 5,000 ปี  

 

หน้าจอแสดงปรากฏการณ์วันที่ 18 สิงหาคม คศ.1868 ณ พิกัด N 11 43 E 99 45 ตำบลหว้ากอ ประจวบคีรีขันธ์ .... ในภาพดวงจันทร์ (เงามืดกลมๆ) กำลังเคลื่อนเข้าหาดวงอาทิตย์ 

ถ้าจะให้มองเห็นภาพชัดเจนขึ้นต้องออกคำสั่งให้ "ลบแสงอาทิตย์" (Hide Daylight)

 

หน้าจอแสดงปรากฏการณ์ "สุริยุปราคาเต็มดวง" (Total Solar Eclipse) 

 

ระบุวันที่ 18 August 1868 เวลา 13:00 น.

 

แสดงพิกัดตำแหน่งของดวงจันทร์ขณะบดบังดวงอาทิตย์จนมืดมิด ที่มุมกวาด Azimuth 76 องศา และมุมเงย 84 องศา

 

ลำดับขั้นตอนการเคลื่อนตัวของดวงจันทร์ 

11:35 น. ดวงจันทร์ขยับตัวแตะขอบดวงอาทิตย์

 

12:28 น. ดวงจันทร์บดบังดวงอาทิตย์ราว 50%

 

13:00 น. ดวงจันทร์บดบังดวงอาทิตย์แบบเต็มดวง

 

 

13:35 น. ดวงจันทร์เริ่มคลายตัวออกจากดวงอาทิตย์ 

 

14:34 น. ดวงจันทร์เคลื่อนตัวหลุดออกจากดวงอาทิตย์ .... สิ้นสุดปรากฏการณ์

 

ประมวลภาพปรากฏการณ์ "สุริยุปราคาเต็มดวง" เริ่มต้น 10:35 น. สิ้นสุด 14:34 น. กินเวลาทั้งสิ้น 4 ชม. 59 นาที

 

ถาม ...... ปรากฏการณ์นี้สามารถมองเห็นทั่วประเทศไทยหรือไม่? 

ตอบ ...... มองเห็นได้ทั่วประเทศไทย แต่ถ้าจะให้เห็นแบบ "เต็มดวง" ต้องมาดูที่ ตำบลหว้ากอ อ.เมือง ประจวบคีรีขันธ์ หากไปดูที่อื่นๆ เช่น เชียงใหม่ สกลนคร ยะลา และ กรุงเทพ จะเห็น "ไม่เต็มดวง"

 

 

ประมวลภาพปรากฏการณ์โดยเปรียบเทียบระหว่าง เชียงใหม่ ยะลา สกลนคร กับ หว้ากอ ประจวบคีรีขันธ์

 

 

ที่กรุงเทพมองเห็นปรากฏการณ์ "เกือบเต็มดวง"  

 

แผนที่แสดงการมองเห็นปรากฏการณ์จากพื้นที่ต่างกันตั้งแต่ภาคเหนือ ภาคอีสาน ภาคกลาง (กรุงเทพ) และภาคใต้ 

 

ถาม ...... ดวงจันทร์ มีขนาดเล็กกว่าดวงอาทิตย์มาก แต่ทำไมจึงสามารถบดบังดวงอาทิตย์ได้เต็มดวง 

ตอบ ..... เป็นหลัการที่คนไทยเรียกว่า "เส้นผมบังภูเขา" ภาษาวิชาการใช้คำว่า Angular Diameter 

 

ไดอะแกรมแสดง "เส้นผมบังภูเขา" (Angular diameter) 

ถ้าดวงจันทร์เข้ามาอยู่ในเส้นตรงเดียวกันกับโลกและดวงอาทิตย์ โดยมีสัดส่วนระยะทาง 1:400 จะสามารถบดบังดวงอาทิตย์ได้มิด ด้วยหลักการ Angular Diameter 

 

        สรุป

       พระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 4 ทรงศึกษาวิชาดาราศาสตร์อย่างลึกซึ้งและคำนวณปรากฏการณ์ "สุริยุปราคาเต็มดวง" ล่วงหน้า 2 ปี และทรงมั่นใจว่าต้องเสด็จไปทอดพระเนตร ณ ตำบลหว้ากอ อ.เมือง ประจวบคีรีขันธ์ หากประทับอยู่ที่กรุงเทพจะไม่เห็นปรากฏการณ์เต็มดวง